.

  واویلا لیلی

  روزی که آن زن جوانِ گُلِ بی‎فرمان از راه رسید وزنگ درِ خانه‎ی تراب را به‎ صدا درآورد، دارم می‎گم، اسمش لیلی است.

  "مامان بزرگ، خوابی یا بیدار؟"

 " یک پرنده بود خروس کولی دُم سفید، کاکلی برسر، چشم او دانه درشت، لانه می‎سازد در سبزه‎زاران، بوته‎زاران، کشتزاران، جوجه‎هایش توی لانه پنبه دانه."

  ساجده زن هاتف راهدار پسرش تراب را گذاشت خانه، دست لیلی چهارپنج ساله راگرفت، در بازارروز دستفروش‎ها صدا به صدا انداخته، فینچ‎های نوک قرمز توی قفس، دخترک درحال ‎وهوای پرنده‎ها. ساجده ساک‎ دستی‎اش را یله کرده روی کلان سرین‎اش خم شده هلوهای کاردی را ریز و درشت، سبک ‎سنگین می‎کند بلند می‎شود دست لیلی را بگیرد می‎بیند آن‎طورکه تافته‎اند و بافته‎اند، جا تر است و بچه نیست. واویلا لیلی.

  "مامان بزرگ، قصه‎ی خروس کولی دُم سفید را صد بار گفته‎اید. واویلا لیلی دوستت دارم خیلی را بخونید من برقصم."

  تراب گفت:"تو اسمت چیه؟"

  دخترجوان گفت:"آتی، آتیکه"

  تراب پایش راروی پا انداخته بود، پایش را آهسته تکان داد.

  آتی گفت:"چطور تو منو یادت نمی‎آد؟"

  تراب گفت:"رفتی دنبال فینچ‎های نوک قرمز؟"

  آتی گفت:"تو از من سه چهار سال بزرگتری. من حالا بیست‎وسه‎ساله‎ام."

  تراب گفت:"نه. ماه دیگه می‎شم سی ساله."

  آتی گفت:"من از این خونه خاطره دارم."

  تراب گفت:"نه. این خونه اون خونه نیست که تو می‎گی."

  با آن موهای بلند چون موی دیلمیان، ریش بچّه روی زنخ، شکل و شمایل‎اش کهنه قلندران به آن می‎گویند، گاوش نلیسیده.

  روی دیوارهای سالن پذیرایی، اینجا آنجا لکه‎های بتونه، پنجره‎ها بدون پرده، قالی‎ها تا شده کنار دیوار. مجسمه‎ی نیم تنه‎ی مردی با دست‎های بریده روی پا سنگ بلند. زیر چلچراغ مجار روبروی هم روی مبل استیل نشسته‎اند و دوروبرشان لخت‎وعور، خانه عروس بزن‎وبکوب است و خانه‎ی داماد سوت‎وکور.

  دختر جوان با پاهای باز آینه‎ی زانویش از زیر بارانی کوتاهش بیرون آمده. مرد به انحنای گردن او نگاه می‎کند. ژاکت یقه گردش یک سایز گشاد است و از گودی گریبانش حاشیه‎ی سوتین او پیداوناپیدا، گوشه‎ی داخلی چشم‎هایش برآمده است. همه‎ی دنیای ساده‎ی او مثل باریکه آب است که دختربچه ‎یی دارد از روی آن می‎پرد و چند تا مرد ایستاده‎اند و تماشایش می‎کنند.

  "مامان بزرگ گُلم، دست بزنید .دست، دست، دست."

  تراب گفت:"این همه سال کجا بودی؟"

  آتی گفت:"رفتم سرِ چشمه آب بیارم."

  هاتف راهدار و زنش پرپر زدند، زیر پروبالشان ساچمه خورد. هاتف با داغ و نشان گفت، حالا این دستمال را گره بزن بذار یه گوشه. پیدا شدنی باشه پیدا می‎شه.

  آره، دستمال گره بزن بذار یه گوشه ‎یی. هرکه بازآید ز در پندارم اوست.

  تپه و ماهور پوشیده از بوته‎های چای، جنگل نی‎نواز. آن دورها کوه‎ها کمر در کمر. گویی در این  نقطه‎ی عالم وآفاق، جهانِ چاپ و چوپ به پایان می‎رسد.

  هاتف راهدار دو هزار متر زمین باغ چای خرید در آن دار و دور در جنگل نی‎نواز با دستخط روی یک تکه کاغذ با اثر انگشت، خانه برپا کند با ایوان آفتابگیر. سر پیری عزراییل در قفا، در پاییز درختان در چشم‎انداز ماغ‎گون و تابستان برگ درختان باغ در نسیم خزر پشت‎ورو می‎شوند.

  هاتف گفت خاکبرداری کردند مادربزرگ گفت لانه‎ی خروس کولی را خراب نکن. پی‎وپاچین، بلوک‎چینی، ستون‎های بتونی، سربندی. رفت اداره‎ی ثبت،‎ گفتند برو شهرداری.

  شهردار: زمین در محدوده‎ی طرح عملیاته. عملیات انتقال گورستان به بیرون شهر.

  هاتف: من مثل لولای نردبان جلوی این‎ و اون خم و راست نمی‎شم.

  شهردار: تغسیل و تکفین و تدفین داخل شهر؟ در نی‎نواز به ‎به. همه ابواب جمعی با روپوش سفید، دستکش زرد، پیش‎بند سبز.

  هاتف: از پشت اون عینک صدف حلزونی‎ات این طور منو ورانداز نکن.

  شهردار: خانه‎سازی در زمین بدون سند؟ بدون مجوز شهرداری؟

هاتف: خانه‎ام چه می‎شه؟

  شهردار: سروکله‎ی بولدوزر پیداش شد از اون بپرس.

  هاتف راهدار نهیب زد: من در بازویم شرّ نیست اما سرم پر از شرّوشوره. با من  قلدری نکن.

  شهردار تشر زد: ول زبان، بولدوزر می‎فرستم خانه‎ات را روی سرت خراب کند.

  سروکله‎ی بولدوزر تیغه فولادی پیدا شد قارت‎قورت وایلدروم بیلدروم زمین را صاف‎وصوف کرد و کف دستِ بی‎مو کرد. در زیر تیغ چگونه توانم حدیث گفت.

  آتیکه گفت:"پدر چی شد؟"

  تراب گفت:"با روبنه بر گرفته رفته جنگل نی نواز آرامگاه خانوادگی."

  آتی گفت:"جنگل؟ آرامگاه خانوادگی دیگه چیه؟"

  هاتف راهدارگفت، ای مردکه‎ی نه زن نه مرد.

  شب و روز گره به باد زد. بلند شد رفت هیئت امنای قبرستان گفتند قیمت زمین از پیش فروش قبرها پرداخت می‎شود.

  گفت، خانه‎ام، کار گِل بندی‎ام چی می‎شه؟

  یارو گفت، می‎شود آرامگاه خانوادگی.

  هاتف گفت، آرامگاه خانوادگی نه، بگو یتیم شادکنک. نه. من از خان‎ومانم بیرون نمی‎رم.گفته باشم.

  تراب گفت:”پدر می‎خوای دوتا از حلب‎های سقف را بردارم ایرانیت بزنم، زیرش پشت بام براتون دیش ماهواره بذارم؟"

  پدرگفت:"نه پسرجان. این شترگربه در قبرستان کراهت دارد"

  تراب گفت:"به مادر باد وزید تو را باردارشد."

  آتی گفت:"پدرآرامگاه خانوادگی چی می‎کنه؟"

  تراب گفت:"لاله می‎کاره بنفشه درو می‎کنه. اونجا مرغ‎ها بی‎آنکه خروس بالای سرشان باشد بیضه می‎اندازند."

  "مامان بزرگ می‎خوام برم دستشویی دستم به کلید برق نمی‎رسه."

  ساجده با نوک ناخن زیر گلویش را خاراند، غده زد سنجد. پلک چشمش را خاراند، غده زد تمشک. به فرق سرش انگلک کرد، غده زد تخم‎مرغ صورتی رنگ. ساق‎پایش راخاراند، ای‎داد بی‎داد، بیماری هزار چشمه. خزانه‎ی پیکره‎اش نهانگاه خرچنگ شد.

  آتیکه گفت، ایکاش از اون قرص‎های اتم‎شکن می خورد منو توی رحم‎اش تکه‎تکه می‎کرد.

  ساجده دردَم مرگ گفت، پستانک از دهن بچه‎ام در نیار، گناه داره.

  موزاییک‎های کف اتاق خواب را در آوردند هاتف راهدار زنش را در اتاق خواب کنار پنجره دفن کرد. گفت، سنگ قبر پا گیر نباشه. روی سنگ قبرش کندکاری کرد، از ما بنماند جز غباری، آن نیز برفت پاره پاره.

  نه او لیلی نبود. با آن دگمه‎ی  باز گریبانش و ساعت مچی نگین‎دار، نه او لیلی نبود. یادش نمی‎آمد این زن را کجا دیده است.

  آتیکه گفت، فکر می‎کردم بعد از این همه سال از دیدن من خوشحال می‎شی.

  "زلفاتو افشون کن. منو پریشون کن. دست، دست، دست. مامان بزرگ ایوالله."

  از پشت شیشه‎ ی پنجره به خیابان نگاه می‎کند. ماشین ماتیزاش را در حاشیه‎ی  آن طرف خیابان پارک کرده است، زیر شاخه‎های بی‎برگ درختان غروب پاییزی. هر قدم که بر می‎دارد پاتیل‎های کوچک‎اش کج‎وکچول می‎شود. از شکاف جدول وسط خیابان عبور می‎کند .دسته کلید از دستش زمین می‎افتد. خم می‎شود، ماشین هوندا از راه می‎رسد و بوق می‎زند.

  "مامان بزرگ خسته شدم خوابم می‎آد. چراغو خاموش کن."

  "دراز بکش دخترِ دخترم. سرتو بذار رو پاهام."

   ملک‎الموت و آرامگاه خانوادگی. دایی قنبرعلی در نود سالگی از درخت انجیر افتاد دراز کشید ایست خبردار ماند. دفن شد بالای پله‎های سرسرا. عمو نایبِ شکمویِ رستوران باز در بشکه‎ی قیر مذاب افتاد رییس قبیله‎ی بوشمن‎ها در نامیبیا شد. دفن شد پای دیوارآشپزخانه. خاله زینب و حشمت‎خان و بهنام و بهی‎جان و گلایه قالی را کنار زدند دور تا دور مادربزرگ در سالن  پذیرایی. سنگ‎قبر پا گیر نباشد.

  بهی‎جان در پروپای هفده سالگی بی‎آنکه در رختخواب پای سرد مردی به پای گرم او خورده باشد، با زیر پیراهن رکابی و دمپایی خودش را از نرده‎های راه پله آویزان کرد. در زیر تیغ چگونه توانم حدیث گفت.

  دست حلقه کرده در پشت، در انحنای لگن خاصره، در حاشیه‎ی سنگ‎قبرها قدم می‎زند و با خودش می‎گوید، کُل‎من‎علیهافان. شب‎ها درآشپزخانه کنار پنجره می‎نشیند و به صدای شب، به صدای اهن‎تلپ کارخانه‎ی جنگل نی‎نواز گوش می‎دهد.

  صدای کارخانه‎ی جنگل. گسترش گورستان نی‎نواز روز به روز به‎ بودوباش او نزدیک می‎شود. با خودش می‎گوید، کارگاه کفن‎ودفن تعطیلی ندارد.

شب‎های جمعه از بالا دست نی‎نواز از بلندگو صدای نوحه می‎آید .چه غمگین نوحه می‎خواند این نوحه‎خوان در فراق عزیزان، در بادِ قندیل کُش، صدا در دَم گوش. صندلی‎اش را می‎چرخاند و گوش می‎دهد. لایعلم الغیب الاالله.

  در زاغ شب در اتاق خواب، در تاریکی کنار ساجده در رختخواب دراز می‎کشد ارواح ایستاده به تماشا را تماشا می‎کند. با یکتا پیراهن روی دیوارها و سقف اتاق یک‎یک پیدا و ناپیدا نجوا می‎کنند، لبخند می‎زنند و او را با دست به سوی خود طلب می‎کنند.

  حالا دَم دمای غروب، هوا کم‎کم به خواب می‎رود. با پالتوی بلند مشکی، کنار نرده‎های ایوان ایستاده خاکستر قلمروی امپراطوری سوخته را تماشا می‎کند.

  بوته‎های چای جدا از رگ و ریشه به پهلو لمیده، خاک پشته، علف سگواش، سیم پایه‎های پوسیده‎ی واژگونه گذرگاه گاو و شغال و گنج بانو. درختان بی‎برگ ‎وبار در خط افق، از دوردست صدای غارغار زاغ وکلاغ می‎آید.

  درجاده‎ی خاکی نی‎نواز ماشین ماتیز فرمانش کج می‎شود، به سمت چپ می‎پیچد و در حاشیه‎ی خاک ‎وخُل بی‎درو پیکر ترمز می‎کند.

  زن جوانی از ماشین پیاده می‎شود. روسری‎اش شل‎وول، به روسری‎اش دست می‎کشد. همان‎جا در سراشیبی خاک پشته، آرامگاه خانوادگی هاتف راهدار در مردمک چشم سیاه او. پروانه‎ی روز پرواز پر زد و رفت و پروانه‎ی شب پرواز در راه، واویلا لیلی.